Interview met Nick Hannes

De immer maatschappijkritische fotograaf Nick Hannes fotografeerde doorheen zijn carrière onder meer de post-Sovjet samenleving, massatoerisme, en bepaalde uitwassen van het kapitalisme. Hij viel er ook al mee in de prijzen. Zo won hij vorig jaar de wedstrijd van World Press Photo. Tegelijk geeft hij zijn kennis en ervaring door aan de studenten van het KASK in Gent en doet hij soms iets voor Linx+. En is dat niet als jurylid van onze Grote Prijs Sociale Fotografie, dan wel als geïnterviewde, zoals vandaag! We bevroegen hem over ‘New Capitals‘, zijn nieuwste worp.

Als welk soort fotograaf zou je jezelf omschrijven?

Ik ben een documentaire fotograaf. De realiteit is mijn uitgangspunt. Ik fotografeer wat ik zie en tegenkom, zonder de dingen te ensceneren. Maar een goede documentaire foto of fotoreeks gaat verder dan de observatie. De fotograaf voegt er iets aan toe in plaats van louter te registreren. Documentaire fotografie is dus een subjectieve interpretatie van de realiteit om zo iets te vertellen over de wereld en hoe ik die zie. Er is dus een verschil in nuance met fotojournalistiek, die objectiviteit nastreeft.

Op welke thema’s focus je? Werk je altijd lang aan een project?

Ik richt me zelden op individuele of emotionele getuigenissen, maar eerder op het grotere verhaal: hoe wij als mensen onze omgeving verhouden tot onze omgeving, die vormen of kapot maken. In mijn werk behandel ik thema’s als migratie, urbanisatie, de impact van massatoerisme, ecologie, sociale ongelijkheid, … Ik werk projectmatig, gedurende meerdere jaren aan eenzelfde project, met als voornaamste output een boek en een tentoonstelling. Tussendoor geef ik les aan de KASK en doe ik af en toe korte opdrachten.

Zie je jezelf als een sociaal bewogen fotograaf?

Eerder een maatschappijkritische fotograaf. Veel van mijn projecten en onderwerpskeuzes vertrekken vanuit een gevoel van bezorgdheid over de sociale en ecologische toestand waarin onze wereld verkeert. Mijn onderwerpen bevinden zich vaak op plekken waar ik helemaal niet graag ben, maar waar ik wel iets over wil zeggen. Zoals Dubai bijvoorbeeld, dat voor mij symbool staat voor onze geglobaliseerde neoliberale consumptiemaatschappij, waarin de happy-few gedijen, maar de grote massa uit de boot valt.

Hoe ben je tot het thema van je nieuwe boek New Capital gekomen? Hoe ben je bij de uitvoering tewerk gegaan?

Mijn projecten zijn thematisch verbonden: het ene project volgt organisch uit het andere. New Capital is een verderzetting van de thematiek die ik in het project ‘Garden of Delight’ over Dubai heb aangesneden. Het model van urbanisatie in Dubai, waarbij alles in functie van winst en profijt staat, wordt ook toegepast in de nieuwe hoofdsteden die ik heb gefotografeerd.

Voor New Capital selecteerde ik 6 ‘nieuwe hoofdsteden’ in 3 continenten, aangezien het een gobaal fenomeen is: Brasilia (Brazilië), Abuja (Nigeria), Astana (Kazachstan), Sejong (Zuid-Korea), New Administratiev Capital (Egypte) en Nusantara (Indonesië). Die steden zijn niet organisch gegroeid, maar ontworpen aan de tekentafel en via masterplan van nul gebouwd op korte tijd. Dat levert uniforme, generische steden op, waaruit de menselijke maat is verdwenen. Het zijn monumentale en prestigieuze steden vol spektakelarchitectuur, maar zonder historische gelaagdheid, zonder identiteit, zonder doorleefde ziel.

Met een stijgende wereldbevolking zullen er nieuwe steden moeten worden gebouwd. De hamvraag daarbij is: Hoe bouwen we duurzame, leefbare en sociaal inclusieve steden? De nieuwe hoofdsteden zijn hiervan geen goed voorbeeld. Ze werken sociale segregatie in de hand.

Mijn reizen zijn altijd een combinatie van grondige research en improvisatie: Research om te weten waar ik precies moet zijn om het juiste ‘decor’ te vinden. Eens ter plekke is het zoeken naar extra elementen, gebeurtenissen, situaties, toevalligheden, om een meer gelaagd beeld op te bouwen. Ik hou van toeval en verrassing en probeer dit ook in mijn fotografie te brengen.

Ik bezocht elke stad één keer en bleef er 15 à 20 dagen. Die tijd is nodig om een stad te leren kennen en aan te voelen. Om verder te kunnen kijken dan de eerste oppervlakkige blik.

Wat zijn je toekomstplannen? Wat is je droom?

Verder doen! Nieuwe projecten en boeken maken. Blijven timmeren aan mijn oeuvre. Concrete plannen zijn er nog niet, wel vage ideeën die ik verder moet uitwerken. Met de drukte die gepaard ging met het verschijnen van mijn laatste boek en tentoonstelling is dat er nog niet van gekomen.

Wil je graag de volledige reeks op je salontafel of in je boekenkast? Dat kan! Het boek New Capital. Building Cities From Scratch van Nick Hannes is uitgegeven bij Lannoo, 208 pagina’s voor 45 euro en kan je verkrijgen in de gewone boekhandel of online bestellen.