Aandacht voor diversiteit

Iedereen mee?

Onze samenleving is de afgelopen decennia steeds meer divers geworden. We spreken tegenwoordig zelfs van de ‘superdiverse samenleving’. We willen natuurlijk dat iedereen zich welkom voelt. Hieronder vind je tips en informatie over toegankelijkheid, helder taalgebruik, het omgaan met gender en seksualiteit, en het omgaan met verschillende leeftijden, culturen en beperkingen. Zo maken we ons aanbod voor iedereen veilig en toegankelijk.

Toegankelijkheid

Onder toegankelijkheid vallen veel verschillende aspecten. Raadpleeg hier de checklist van de zeven B’s om de toegankelijkheid van je evenement aan te toetsen.

  1. Beschikbaar

Beschikbaarheid gaat over informatieve en administratieve drempels. Is de informatie over de activiteit volledig en makkelijk beschikbaar? Moeten mensen zich op voorhand inschrijven? Is er een wachtlijst om te kunnen deelnemen? Is er iemand bij wie de deelnemers terecht kunnen met vragen?

  1. Betaalbaar

Is de activiteit voor iedereen betaalbaar? Zijn er vervoerskosten? Is er eten en drinken voorzien? Kun je de activiteit gratis aanbieden? Sommigen moeten misschien ook voor kinderopvang betalen. Betaalbaarheid gaat, naast geld, ook over de ‘psychologische kostprijs’ die deelnemers moet betalen. Hoeveel persoonlijke informatie moeten mensen delen? Hoeveel inspanning moet de deelnemer leveren om mee te kunnen doen?

  1. Bruikbaar

Is het aanbod van de activiteiten afgestemd op de doelgroep? Heeft de doelgroep baat bij deze activiteit? Is er kinderopvang of een activiteit voor kinderen voorzien? Is de activiteit geschikt voor prikkelgevoelige personen, zoals mensen met autismespectrumstoornis? Kan iedereen goed verstaan wat er wordt gezegd? Zijn er genderneutrale toiletten beschikbaar? Verderop in dit artikel lees je meer over deze onderwerpen.

  1. Bereikbaar

Is het aanbod makkelijk bereikbaar met het openbaar vervoer? Is de ruimte toegankelijk voor rolstoelgebruikers en mensen die slecht ter been zijn? Vindt de activiteit op een gepast tijdstip plaats? Ook psychologische bereikbaarheid speelt een rol; vindt de doelgroep dat de activiteit bij hen past?

  1. Begrijpbaar

Is de informatie over de activiteit helder en makkelijk te begrijpen, ook voor minder geletterde personen? Is er ruimte voor de thuistaal van mensen met Nederlands als tweede taal? Zie ook het kopje ‘Klare taal’ hieronder.

  1. Bekend

Is je activiteit gekend bij je doelgroep? Is het bredere aanbod bekend bij de doelgroep? Promoot je activiteit eens ergens anders om meer publiek te bereiken! Denk bijvoorbeeld aan de bibliotheek, het buurthuis en het culturele centrum om flyers te verspreiden, of maak gebruik van sociale media.

  1. Betrouwbaar

Voelen mensen zich welkom? Wordt iedereen respectvol behandeld en zonder vooroordelen benaderd? In een veilige sfeer hebben mensen meer vertrouwen in elkaar.

Klare taal

Het onderwerp van klare taal sluit aan bij de vraag: ‘Is ons aanbod begrijpbaar?’. Klare taal is geen Tarzan-taal, maar een vorm van helder communiceren zonder betuttelend over te komen. Via klare taal is het voor anderstalige en laaggeletterde mensen makkelijker om te begrijpen wat je aanbod inhoudt.

Hieronder vind je 7 tips voor heldere communicatie.

  1. Beperk je tot de essentie.
    • Selecteer alleen de informatie die relevant is voor de doelgroep.
  2. Schrijf korte zinnen met telkens één boodschap. Vermijd komma’s of bijzinnen.
    • Schrijf niet: “Als je zin hebt om te komen, schrijf je dan snel in.”
    • Schrijf wel: “Doe je mee? Schrijf je hier in.”
  3. Gebruik dezelfde woorden. Wissel niet tussen woorden met dezelfde betekenis.
    • Geef de voorkeur aan internationale woorden. Gebruik bijvoorbeeld ‘annuleren’ in plaats van ‘afzeggen’.
  4. Schrijf vanuit ‘je’ in plaats van ‘jij’ of ‘u’. Vermijd schrijven vanuit ‘we’.
    • Schrijf niet: “We verwelkomen jou vanaf 19 uur.”
    • Schrijf wel: “Je bent welkom vanaf 19 uur.”
  5. Gebruik geen figuurlijke taal of beeldspraak.
    • Vraag niet: “Wat is er aan de hand?”
    • Vraag wel: “Wat is het probleem?”
  6. Schrijf actiegericht en actief.
    • Schrijf niet: “Voor de aanvang van de activiteit kunnen de tickets met cash betaald worden.”
    • Schrijf wel: “Je kan het ticket met cash betalen.”
  7. Gebruik een duidelijke layout.
    • Gebruik alleen beelden die je boodschap verduidelijken.
    • Gebruik een duidelijk lettertype.
    • Gebruik opsommingstekens.
    • Zet belangrijke woorden in het vet.

Bron: Ligo Centrum voor Basiseducatie

Gender en seksualiteit

Ons begrip van gender en seksualiteit is de afgelopen decennia verbreed, maar de basis hiervan is voor veel mensen nog nieuw. Waar we eerst misschien enkel de verdeling man/vrouw en hetero/homo zagen, erkennen we tegenwoordig dat zowel gender als seksualiteit op een spectrum bestaan. Er zijn bijvoorbeeld mensen die zich noch man noch vrouw voelen in hun genderidentiteit. Deze mensen vallen onder wat we de ‘non-binaire genderidentiteit’ noemen. Meer weten over non-binair zijn? Lees verder op de website van Transgenderinfopunt.

Het kan zijn dat sommige mensen zich meer comfortabel voelen om een genderneutraal toilet te gebruiken. Dit toilet is voor iedereen toegankelijk, ongeacht het geslacht of gender van die persoon. Hier vind je meer informatie over genderneutrale toiletten.

Door deze ontwikkelingen verandert ook de taal die wij gebruiken voor gender en seksualiteit. Zo is je taalgebruik meer inclusief als je bijvoorbeeld je publiek aanspreekt met ‘Beste mensen’ in plaats van ‘dames en heren’. Sommige mensen kiezen ervoor om niet met ‘hij’ of ‘zij’ te worden aangesproken, maar met het genderneutrale voornaamwoord ‘die’. Hier lees je meer over de verschillende voornaamwoorden en hoe je ze gebruikt.

Over homo- en biseksualiteit bestaan veel vooroordelen. Door hier grapjes over te maken of intieme vragen over te stellen, kunnen mensen zich onveilig voelen. Probeer dit te vermijden, zodat iedereen zich welkom voelt en blijft voelen. Lees hier meer over verschillende seksuele oriëntaties.

Wil je meer weten over omgaan met gender- en seksuele diversiteit in je vrijwilligersgroep? Lees dan dit artikel!

Leeftijd

Onze samenleving is de afgelopen decennia erg veranderd. De klassieke vormen van samenkomen en verenigen worden minder populair. Vooral de jongere generaties geven er vaak de voorkeur aan om kortlopende engagementen op te nemen in plaats van zich aan te sluiten bij een groep.

Daarnaast hebben verschillende generaties verschillende interesses. Dat kan tot gevolg hebben dat je niet veel mensen uit andere leeftijdscategorieën bereikt. Sommige activiteiten zijn niet voor mensen van alle leeftijden geschikt en dat is ook oké. Als je toch een breder publiek wil bereiken, kun je je aanbod uitbreiden. Zo kun je bijvoorbeeld een activiteit voor kinderen voorzien die gelijktijdig plaatsvindt met de activiteit voor de ouders of grootouders. Of organiseer eens een gezellige familieactiviteit. Denk ook eens aan jongerenverenigingen waarmee je kunt samenwerken. Misschien willen de jongeren van de lokale chiro wel de bar bemannen op je activiteit, bijvoorbeeld.

Daarnaast kan het helpen om je activiteit op sociale media te promoten. Je kunt gebruik maken van Facebook, Instagram en TikTok. Geen idee waar je moet beginnen? Lees dan dit artikel of kom naar de vrijwilligersdagen om de vorming over Facebook te volgen.

Culturele verschillen

Iedere persoon heeft een eigen referentiekader waardoor hij/zij/die naar de wereld kijkt. Dit referentiekader wordt gevormd door je opvoeding, de cultuur waarin je opgroeit en leeft, enzovoort. Het kan dus zijn dat iemand met andere culturele achtergrond anders over dingen denkt dan jij. Dat is niet erg, maar het is belangrijk om je bewust te zijn van stereotypen en vooroordelen over mensen van andere culturen.

Verschillende culturen hebben verschillende gewoontes. Zo kunnen bijvoorbeeld de sociale regels over man-vrouwverhoudingen erg uiteenlopen. Het kan gebeuren dat iemand reageert op een manier die jij niet verwacht. Dit is vaak niet persoonlijk, maar heeft gewoonweg te maken met de culturele verschillen tussen jou en de andere persoon. Je hiervan bewust zijn en respectvol mee omgaan noemen we ‘cultuursensitief handelen’. Lees hier meer over het ontwikkelen van een cultuursensitieve basishouding.

Fysieke, mentale en psychische beperking of kwetsbaarheid

Mensen kunnen zowel fysieke als mentale drempels en belemmeringen ervaren om deel te nemen aan het cultureel aanbod. Denk aan fysieke obstakels zoals (rol)trappen, drempels, (draai)deuren of het gebrek aan invalidenparkeerplaatsen. Op sommige plaatsen is er een toegangsverbod voor hulphonden. Ook mensen met een visuele of auditieve beperking kunnen nood hebben aan specifieke ondersteuning. Daarnaast kunnen mensen last hebben van mentale drempels zoals prikkelgevoeligheid. Voor mensen met autismespectrumstoornis kan het bijvoorbeeld heel belangrijk zijn om te weten of een evenement druk zal zijn. Dit kan gaan over licht, geluid, de hoeveelheid aanwezigen, enzovoort. Ook een psychische kwetsbaarheid of chronische ziekte kan ervoor zorgen dat mensen moeilijker deelnemen aan het culturele aanbod.

Al deze zaken hangen ook samen met de sociale aspecten van toegankelijkheid die we aan het begin van dit artikel bespraken. De informatie over de fysieke, mentale en sociale toegankelijkheid is vaak moeilijk vindbaar voor mensen. Het is dus belangrijk om zoveel mogelijk informatie op voorhand te delen met (potentiële) deelnemers. Daarnaast kan het helpen om een geïnformeerde aanspreekpersoon te hebben bij wie mensen terecht kunnen met vragen. Denk ook eens aan een samenwerking met een organisatie die gespecialiseerd is in dit onderwerp, zoals Uilenspiegel, Pasform of Demos.