Vrijwilligersplatform – Foto’s: rechtenvrije beelden zoeken
Een beeld zegt meer dan 1000 woorden
Een nieuwe activiteit, een nieuwe flyer. Waar, wanneer, de slogan dat heb je allemaal al uitgedokterd. Nu nog een geschikte foto om erbij te plaatsen. Even zoeken op het internet en in een mum van tijd heb je het perfecte plaatje gevonden.
Of toch niet?
De “fotograaf” van een foto is daar automatisch de auteur van en bepaalt wat er met zijn foto’s kan en mag. Je kan bijna elke foto van het internet downloaden, maar dat geeft jou niet het recht om die ook effectief te gaan gebruiken. Het is echter niet altijd haalbaar om de fotograaf te contacteren.
Hoe los je dit op?
Zelf fotograferen
Een eenvoudige oplossing is om zelf te gaan fotograferen. Met een recente smartphone en wat handigheid, lukt dat tegenwoordig vrij aardig. Je beslist als auteur van je foto’s zelf waar en wanneer die gepubliceerd worden. Maar niet iedereen is een even goede fotograaf en soms lukt het niet om die ene foto zelf te maken.
Gratis foto’s
Nu zijn er een aantal fotografen die graag hun werk ter beschikking stellen voor bepaalde doeleinden en volgens bepaalde richtlijnen. Om hier goede afspraken over te maken is het licentiesysteem van Creative Commons ontwikkeld. Als je via de juiste zoekfuncties op beelden zoekt die dit label dragen, kom je automatisch op beelden die je mag gebruiken.
Vul je zoekterm in de zoekbalk van je browser (vb: Google Chrome, Internet Explorer, Firefox,…) in.
- Klik dan op de tab ‘afbeeldingen’.
- Klik dan op ‘tools’ in Google of ‘filter’ in Internet Explorer om je zoekvraag verder te verfijnen.
- Daar vind je de optie ‘gebruiksrecht’. Die kan je openklappen om verschillende opties uit kiezen (afhankelijk van je zoekmachine).
Creative Commons regelt 3 grote thema’s: hergebruik, aanpassing, (niet-)commercieel gebruik.
Deze thema’s kunnen in verschillende combinaties voorkomen. Op basis hiervan weet je of:
- je het beeld mag hergebruiken hoe de fotograaf het beeld gemaakt heeft dus zonder aanpassingen,
- je het beeld zelf mag aanpassen door bvb de kleur aan te passen of elementen weg te knippen of toe te voegen,
- je het beeld mag je gebruiken voor commerciële of niet-commerciële doeleinden.
Je komt waarschijnlijk op websites terecht als pixabay, commonswikimedia, pxhere, flickr waar je deze beelden gratis kan downloaden.
Voor je je gekozen beeld gaat downloaden ga je naar de website waar het beeld geplaatst is. Daar vind je de naam van de fotograaf of auteur van het beeld. Die vermeld je sowieso in de marge van je foto als onderschrift of in de colofon van de brochure. Je houdt je uiteraard ook aan de afspraak van de Creative Commons licentie: hergebruik, aanpassing, (niet)-commercieel gebruik. Lees de licentie nog eens na op de website voor alle zekerheid. Dan ben je zeker in orde.
Stockfoto’s
Verder bestaan er databanken waar je afbeeldingen kan aankopen en waardoor het gebruik ervan is gerechtvaardigd. Bekende databanken zijn Shutterstock, iStock, 123rf.
Bekijk goed de voorwaarden van de fotobank omdat het gebruik in tijd beperkt kan zijn. Je bent ook verplicht om de website van de beeldbank te vermelden als bron voor je foto (als onderschriftje of in de colofon van je brochure).
Deze foto’s herken je vaak aan een storend watermerk op het beeld, zolang je hebt beeld niet officieel hebt aangekocht. Afhankelijk van de betaal- en abonnementsformule kan dit meestal voor slechts een paar euro’s. Je hoeft hiervoor dus geen grote budgetten in te zetten.
MAAR indien je de rechten van de auteurs van deze beelden niet respecteert, dan kunnen daar zware boetes tegenover staan. Er bestaan zoekrobots die het internet afschuimen om misbruik op te sporen, een ongeoorloofde publicatie op je facebookpagina of vermelding op je website, kunnen ze vlot traceren.
Wist je dat
- Als je mensen portretteert, dan heb je hun toestemming nodig voor het nemen van de foto én het gebruik ervan op bv. Facebook of in de nieuwsbrief.
- Sfeerfoto’s kunnen wel en daarvoor heb je geen expliciete toestemming nodig, noch voor het nemen, noch voor het gebruiken, tenzij je het beeld voor commerciële doelen wil inzetten.
- Wanneer je een portret van een persoon wil publiceren – bv. op de uitnodiging van een lezing – dan heb je toestemming nodig van de fotograaf en van de geportretteerde spreker.