Met ons project Stiel brengt Linx+ een warm eerbetoon aan het vakmanschap en gaan we op zoek naar alternatieven voor de economische ratrace.

Stiel Portret: Netta Makrozky

We ontmoeten Netta op een druilerige zomerdag midden augustus 2021. De sombere stemming van het weer heeft duidelijk geen invloed op het enthousiasme waarmee Netta ons meteen op pad neemt. Nog voor we het goed en wel beseffen krijgen we uitleg bij allerlei kleine en grote bloemen en planten die we anders wellicht voorbij gelopen waren. Het is duidelijk: we zijn op pad met een herboriste in hart en nieren.

We bevinden ons op de rand van Limburg, in natuurpark de Wissen in Dilsem-Stokkem. Ook hier zijn de overstromingen wild tekeer gegaan toen de Maas buiten haar oevers trad. Tot spijt van onze gids zijn er een hele hoop kruiden gesneuveld. Maar ook tussen de verwoestingen blijft de natuur krachtig doorgroeien.

“Normaal heb ik een blad mee met alle kruiden waar ik het over wil hebben,” zegt ze en ze duikt in haar rugzak. “Ja, hier is het.” Ze heeft de hele wandeling haar spiekbriefje in de handen, maar maakt er zelden gebruik van. Langs uitgestrekte velden borrelt het ene verhaal na het andere op. Met het oog van een kenner neemt ze ons mee: “Kijk, dit is een bosrank, daar een teunisbloem.” We komen alles te weten over het boerenwormkruid, het zeepkruid, de wilde peen…

Uittesten op je partner

 Waar die passie vandaan komt? “Ik vond geuren altijd heel lekker en ik hield van bloemen. Vroeger was ik altijd in de tuin met mijn moeder, ik heb het een beetje meegekregen. Mijn moeder gebruikte vroeger ook hulpmiddeltjes uit onze grote tuin.”

Wat volgt is een overrompelende wandeling. Enerzijds door de prachtige natuur, anderzijds door de enorme kennis die Netta in de loop der jaren heeft opgebouwd. Als schoonheidsspecialiste raakte ze gepassioneerd door aromatherapie. “Eerst begon ik met korte cursussen, maar daar had ik geen voldoening aan. Ik ging over naar een heel intensieve opleiding van twee jaar. In de opleiding kreeg ik een openbaring van geuren en wat dat je daar mee kon doen. Het uittestten op je partner hoorde daar zeker bij (lacht).”

Die kennis bouwde ze verder uit in haar driejarige opleiding voor herboristen. “Na de opleiding van aromatherapie dacht ik: nu ken nog niet veel van kruiden. Dus zocht ik een herboristenopleiding. Wanneer je aan die opleiding begint, word je hoe langer hoe nieuwsgieriger. Op een zeker ogenblik ben ik begonnen met elk kruid uit te werken en te onderzoeken. Kruiden die ik helemaal niet kende, gooide ik in de groep van herboristen. Zo leren we nog elke dag bij van elkaar en blijft het boeiend en interessant.”

Let op met die gele bloemetjes

De kracht van de natuur, je voelt dat die door haar bloed stroomt. Het ontzag ook. Voor een heel klein bloemetje. Ze waarschuwt ons regelmatig: let op met die gele bloemetjes! Sommige zijn geneeskrachtig, andere heel erg giftig. Je hebt het oog van een kenner én grondige kennis nodig om te weten wat je ermee kan doen.

Blijven zoeken, blijven leren. Dat is wat een stielvrouw karakteriseert. “In feite weet ge nooit genoeg, je wilt meer, meer, meer, meer en in feite ben je nooit volleerd.”

Maar ook kennis delen zit Netta in het bloed. Ze zocht en vond bij Linx+ een partner om een kruidenwandeling uit te werken. “Tijdens de eerste wandeling hadden we 20 inschrijvingen. Het was nog wat zoeken naar hoe ik het moest aanpakken, ik had ook geen opleiding gevolgd als gids. Het was wel goed verlopen, maar ik ben toch maar snel een gidsopleiding gaan volgen. Al snel kwam ik erachter dat er heel wat bij komt kijken. Je moet met veel rekening houden, maar het gaf me de doorbraak om meer te gaan gidsen.”

Voor de kruidenwandelingen bakt ze koekjes, maakt ze kruiden thee of schnaps. Vaak zijn mensen zo geboeid dat ze na een wandeling zélf aan een opleiding herborist beginnen. Als het aan haar ligt, hervormen we meteen ook het schoolsysteem: “Ik vind dat ze kinderen meer in de natuur moeten laten gaan. Verplaats de turnzaal naar de natuur! Trek er met kinderen op uit en laat ze de planten, dieren en vogels zien! Dat zorgt voor zoveel meer rust, in de natuur ben je vrij! Je kan zoveel maken met wat de natuur biedt: kroontjes van madeliefjes, een poppetje van een klaproos…”

Passie wakker maken

Die passie kunnen delen doet Netta duidelijk goed. Ze vertelt: “Samen met een vriendin hebben we een workshop gegeven over schilderen met kruiden en natuurlijke grondstoffen. In die ene workshop hadden we een deelnemer die erachter gekomen was dat ze kon schilderen. Ze schilderde zo mooi! Ze heeft ons intussen laten weten dat ze op de Kunstacademie zit. Dus door mijn passie heb ik iemand anders haar passie wakker gemaakt.”

Het is niet altijd evident om haar stiel uit te oefenen. Tijdens onze wandeling benadrukt ze meermaals de gevaren van sommige kruiden en geeft ze het uitdrukkelijke advies om er niet zomaar zelf mee aan de slag te gaan. “We worden als herboristen beperkt in wat me mogen zeggen en gebruiken, vooral omdat er een gevaar bestaat bij interactie met medicatie.”

“Als je een opleiding volgt, moet je zelf weten wat je met die kennis doet. Maar je moet gewoon uitkijken wat andere mensen ermee doen, want ik wil daar niet verantwoordelijk voor zijn. Ik hou me graag aan de regels. Dus daarom zeg ik altijd als je mijn wandeling doet: zoek het eerst zelf uit voor je iets gaat gebruiken en denk er altijd aan als je medicatie neemt. Vraag raad aan je dokter.”

Netta steigert bij het idee dat iemand zijn kennis te licht zou gebruiken: “Zo was er eens iemand in de workshop van aromatherapie. Na drie uren workshop ging hij naar huis en verklaarde ‘nu ben ik ook aromatherapeut’. Maar hij meende dat echt hé (verontwaardigd). Ik heb hem aangeraden om toch maar voorzichtig te zijn. Je zou eerst een cursus chemie moeten volgen en je moet ook weten wat de werkingen zijn van alle bestanddelen, wat kan in welke hoeveelheid en hoe lang. Dat kan je niet op drie uren zien.”

Massages met rozenolie

Haar herboristenkennis gebruikt ze voornamelijk tijdens haar gidstochten en in beperkte mate in haar praktijk als schoonheidsspecialiste: ze houdt namelijk niet van chemische producten. Als de wetgeving haar niet in weg stond, gebruikte ze in haar praktijk zelfgemaakte zalfjes. Maar die wetgeving is, zoals gezegd, erg streng. En dus beperkt Netta zich tot het gebruik van rozenolie.

Het is haar lievelingsgeur en ze vertelt er met veel passie over. “Ik doe daar massages mee, het is een anti-aging, een antirimpel, het brengt ontspanning en het maakt ook emoties los! Soms ben ik de voeten aan het masseren en dan beginnen mensen spontaan te vertellen wat ze ooit hebben meegemaakt, dingen die ze nog nooit aan iemand hebben verteld. Ja, die geuren en die olie kunnen veel wakker maken!”

Of ze een kruidenvrouwtje is? “Misschien wel ja. Ik gebruik sneller iets van kruiden dan iets van de apotheek. De huisdokter die weet dat al. Soms ga ik gewoon voor de diagnose en probeer ik m’n eigen ding te doen. Ik probeer dan zoveel mogelijk en ik probeer zo weinig mogelijk medicatie te nemen. En als dat niet lukt, dan moet ik wel medicatie nemen natuurlijk!”

Toch nog een paar tips

Toch krijgen we nog een paar laagdrempelige tips mee: “Sommige kruiden kan je prima gebruiken voor kwaaltjes. Vlierbloesem kan geen kwaad, je kunt hem gebruiken in een glas cava. De besjes gebruiken als ze siroop voor de griep. Rozenbottel, daar maak je siroop van voor de vitamine C. Kamille ‘s avonds kan voor het slapen gaan.”

Onze wandeling eindigt waar hij begon en net voor we de parking opwandelen ziet Netta nog een klaproos staan. Ze plukt hem en maakt er, met veel geduld, een prachtige poppetje van.

Tussen mei en augustus kan je met Netta op pad voor een kruidenwandeling. Contact: limburg@linxplus.be.

Oproep: vakmannen en -vrouwen gezocht

Ben (of was) jij beoefenaar van een bepaalde stiel? Kan je gepassioneerd vertellen over jouw ambacht? Of ken je zo iemand in je omgeving? Heb je nog een bijzonder voorwerp op zolder liggen? Dan ben jij misschien de man of vrouw die we zoeken. We willen 10 portretten maken van stielmannen en -vrouwen in woord, beeld en geluid. Alle tips zijn welkom. Meld ze ons hier.