Die passie voor techniek stroomt al heel hun leven door hun aderen.

Fernand: Ik was 40 jaar mechanieker op Ford Genk. Het sleutelen zit echt in mijn vingers, ik kan het niet loslaten. Ik moet aan iets kunnen sleutelen, al is het maar iets losdraaien of iets terug in elkaar steken, maakt niet uit. Dat zit in mijn genen. Als ik thuis iets moet weggooien dat kapot is, dan haal ik dat helemaal uit elkaar om te kijken wat erin zit. Ik moet dat gewoon weten. Dat is dikwijls heel leerrijk. Het is soms iets heel klein waar je op uitkomt en dan probeer je het eerst te herstellen. Soms lukt dat en soms ook niet.

Ook André heeft zijn hele leven in functie van de techniek beleefd.

André: Ik was mekanieker in de put, in de mijn. Dat had weinig met fietsen te maken, maar ik fiets al heel mijn leven en om kosten te besparen heb ik geleerd om zoveel mogelijk zelf te doen.

De kennis die de heren vergaarden, geven ze graag door.

Fernand: Het geeft enorm veel voldoening als je je kennis kan doorgeven. Wanneer je iemand een tip geeft en die komt achteraf vertellen dat het daardoor gelukt is, dat geeft enorm veel voldoening.

André: Dan laten ze ons ook gerust! (lacht)

Fernand: Ja, dan kunnen wij ook op pensioen gaan! (lacht)

André: Weet je wat het is: we hebben die hele carrière achter ons. We hebben van alles geleerd en heel veel ervaring opgedaan en aan het einde van je carrière sta je daar met die ervaring… Dan is het toch fijn als je het kan doorgeven! Andere mensen moeten dat ook kunnen doen hé, de wereld verandert niet met dat wij weggaan.

Fernand: Ja, het is wat André zegt: wij hebben een hele rijke ervaring. Maar een man met een rijke ervaring heeft veel domme dingen gedaan… Daar leer je het meeste van! Als je morgen iets doet en dan gaat helemaal mis, dat vergeet je nooit meer. (lacht)

André: Jaja, zo is dat! (lacht)

De mannen leven voor en met de techniek.

Hun hart bloedt wanneer er iets wordt weggesmeten zonder dat er geprobeerd werd om het te repareren. Maar nieuwe tijden brengen nieuwe technologieën, en die zijn niet altijd een cadeau voor een mekanieker pur sang.

André: Er komt een heleboel extra bij kijken, de mechaniek wordt bijzaak. Om die hoogtechnologische fietsen af te stellen heb je bijvoorbeeld een laptop nodig. Ik ben een digibeet, aan mij is dat niet besteed, dat loopt gegarandeerd in het honderd.

Fernand: Wij kunnen heel goed aan elektrische fietsen werken, maar als het aan de software ligt kunnen we er niet meer aan. Wij hebben geen toegang tot die software, laat staan dat we ermee overweg kunnen. Dat is ons voorbijgestoken. Ik heb eens zo’n elektrische fiets opengedraaid op school. De technologie en de elektronica die in die fietsen zit, is ongelooflijk. Daar zit een heel klein motortje in. Maar dat wordt zo fragiel gemaakt, daar kan je zelfs geen schroevendraaier op zetten. Aan elektronische fietsen kan je niet echt meer sleutelen. Wanneer er iets scheelt aan de motor, dan wordt heel de motor vervangen en dat is spijtig. De tijd is voorbij dat alles wordt opengedraaid om te maken.

André: Dat is een beetje hetzelfde als met huishoudtoestellen: die worden ook niet meer gemaakt om te herstellen. Er worden zelfs bepaalde soorten schroeven gebruikt die je maar in één richting kan draaien. Eens die vastzitten, krijg je ze nooit meer los.

Die wegwerpmaatschappij, daar hebben de heren het moeilijk mee. Net daarom steken ze graag de handen uit de mouwen op de repaircafés én daarbuiten. Ze hebben altijd hun materiaal bij en kunnen zo gestrande fietsers uit de nood helpen. Zowel Andre al Fernand hebben veel verhalen van mensen die ze geholpen hebben met hun platte band.

André: Die mensen hebben niets bij en hadden nooit gedacht dat ze een platte band konden krijgen (lacht). Dan schieten wij te hulp.

Fernand: We gingen eens fietsen aan de Moezel en kwamen een koppel tegen. De vrouw had haar band lek gereden in een gootje. Haar man wilde de band plakken, nam een schroevendraaier en wou die tussen de velg en de band steken. Ik vroeg hem meteen of hij ooit al een band vervangen had. Dat was duidelijk niet het geval (lacht). Ik heb het dan maar overgenomen en de band hersteld. Die mensen waren ons zo dankbaar dat ze ons in het volgende dorpje trakteerden op koffie en taart. We zijn nog altijd vrienden!

Het is ongelooflijk mooi om deze vrienden bezig te horen.

Regelmatig zijn ze mij even kwijt wanneer het verhaal té technisch wordt. Maar hun ogen blinken wanneer ze elkaar vinden in technische verhalen. Ze vertellen over motoren die ze uit elkaar haalden, over dat ze ooit een synthetische binnenband probeerden te plakken en waarom dat niet lukt, over soorten remmen en remsystemen, over vorken en naven. Je merkt zo waar deze vrienden elkaar in vinden: een onwaarschijnlijke passie voor techniek. Maar de passie voor mensen is even groot. Dat blijkt uit het plezier dat ze halen uit het helpen van mensen.

André: In de repaircafés komen mensen langs met hun fiets, maar ze brengen ook hun verhalen mee. Dat is uniek. Nu, we kunnen ook niet iedereen helpen en het is niet fijn om te moeten zeggen dat we het hier niet kunnen maken. Dat doet pijn, daar liggen we ook wakker van.

Maar al ze iemand kunnen helpen, doet dat deugd. Of dat maken er ook voor zorgt dat ze gelukkiger en trots zijn?

Fernand: Ja, bij mij wel!

André: Bij mij ook!

Fernand: Ja, als je iets maakt voel je je zo trots als een pauw!

André: Als je iemand ziet vertrekken met zijn fiets en een glimlach tot tegen zijn oren… ja doet deugd.

Fernand: Sommige mensen reageren soms ook bijna vol ongeloof dat je iets hebt kunnen maken…

André: … het is precies iets bovenmenselijk! (lacht)

Fernand: Het is toch fijn dat als je iets aan de hand heb iemand je komt helpen, en dat is ook voor ons zo! Of als je een kindje ziet staan met de ketting af. Je kunt toch niet verwachten dat het kind dat kan. Het is fijn om een kind gelukkig te maken, je voelt je dan ook voldaan en trots dat je geholpen hebt.

André: Mooi toch dat die passie voor techniek tot zulke zaken leidt!

Oproep: vakmannen en -vrouwen gezocht

Ben (of was) jij beoefenaar van een bepaalde stiel? Kan je gepassioneerd vertellen over jouw ambacht? Of ken je zo iemand in je omgeving? Heb je nog een bijzonder voorwerp op zolder liggen? Dan ben jij misschien de man of vrouw die we zoeken. We willen 10 portretten maken van stielmannen en -vrouwen in woord, beeld en geluid. Alle tips zijn welkom. Meld ze ons hier.