Marc de Clerq: Verzamelaar van oude sociale fotografie
We interviewden Marc de Clerq, fotograaf en verzamelaar van oude sociale fotografie. Samen met hem duiken we in het boeiende verhaal van een beweging tegen de vluchtigheid van de fotografie de dag van vandaag.
“Ik werk voor Meemoo, een vzw die erfgoed digitaliseert en zich inzet voor de archiefwerking van organisaties in cultuur, media en de overheid. Ik digitaliseer er glasplaten in de boekentoren van Gent. Er liggen er daar zo’n 60 000.”
Ode aan de ’trage’ fotografie
“In mijn vrije tijd ben ik ook bezig met sociale fotografie. Ik verzamel al zo’n 15 jaar foto’s. Ik ben een straatloper en doe veel rommelmarkten om deze foto’s te verzamelen. Daarnaast bezorgen mensen mij ook foto’s die ze zelf vinden omdat ze weten dat deze bij mij in goede handen zijn en zo niet verloren gaan. Soms ga ik ook naar beurzen in het buitenland, zoals in Amsterdam en Parijs. Ik zoek altijd foto’s van de gewone mens, van plekken waar ik ooit geweest ben of waar ik ooit naar toe wil gaan.
Mijn verzameling is eigenlijk een reactie tegen de enorme digitale snelheid van fotograferen de dag van vandaag. Fotografie is volgens mij veel te vluchtig geworden. Sinds de jaren ’50 is fotografie meer en meer een consumptieproduct geworden. Overal worden constant zoveel beelden gemaakt.
De foto’s die ik vind, hebben de tand des tijds doorstaan. Ze komen uit een andere tijd en zijn het resultaat van een langzaam proces, in tegenstelling tot hoe er vandaag veel gefotografeerd wordt. Ik denk dat veel mensen nu beelden maken als een soort dagboek. Ik ben zelf echter niet tegen de smartphone als fototoestel. Zo ben ik onlangs in Hongkong geweest en mijn antwoord op die stad was ook om foto’s te nemen met een smartphone. Het is nu eenmaal gemakkelijk en je hebt het altijd bij je.”
Fotografie om te delen
“Voor mijn verzameling zoek ik esthetisch zeer goede beelden. Beelden die je niet in de doorsnee musea ziet, maar bijvoorbeeld wel in het Huis van Alijn in Gent. Ik digitaliseer al deze foto’s en heb plannen om met mijn verzameling naar buiten te komen, eventueel in de vorm van een expo in combinatie met hedendaagse beelden.
Ik plaats veel van mijn foto’s op sociale media omdat ik het leuk vind om dit te kunnen delen met een breder publiek. Op deze manier gaat dit waardevol materiaal niet verloren. Dat zou namelijk enorm jammer zijn omdat ik sterk geloof dat sociale fotografie mensen kan veranderen.
Een andere reden om mijn foto’s te delen is omdat dit vaak leidt tot interessante ontmoetingen en bevindingen. Soms kan ik via reacties op sociale media meer te weten komen over de oorsprong van het beeld. Sociale media helpen mij zo om nog beter mijn beelden te determineren. Zelf volg ik ook andere mensen die foto’s verzamelen.”
Schatten met een impact
“Het zoeken naar de foto’s is een enorme ontdekkingstocht waar ik veel van bijleer. Ik voel me het gelukkigst als ik unieke dingen vind. Het is onwaarschijnlijk welke waardevolle stukken ik soms tegenkom op een rommelmarkt. Antiquairs schatten dit materiaal niet altijd naar waarde. Zo heb ik onlangs 4 prachtige prints gevonden van de brand in Leuven tijdens WOI. Soms maak ik zelf een verhaal van de gevonden foto’s of kan ik een reeks samenstellen van bepaalde mensen in verschillende levensfases. Ik laat mij altijd leiden door mijn esthetische gevoel.
Naast het geloof in de kracht van sociale fotografie is de verwondering die ik krijg bij het vinden van de foto’s een tweede reden om dit te blijven doen. Vertederd, bevangen, gecharmeerd worden door een beeld, daar doe ik het voor. Ik merk dat ook andere mensen het fijn vinden wat ik doe. Ik krijg heel veel positieve reacties en veel materiaal aangeleverd omdat mensen weten dat het bij mij in goede handen is en het zo niet verloren gaat.
Men zegt soms dat elk beeld al eens gemaakt is, en deels is dit ook zo. Uiteindelijk zijn de gevonden foto’s erfgoed van ons allemaal waar wij, en zeker de beeldenmakers onder ons, veel uit kunnen leren.”
(Interview: Hendrik Braet)