Gezien door Spaanse ogen, visto con ojos españoles

Foto : zicht op het Sint Katelijneplein met de 50 foto’s uit de Spaanse Fotografie

Zicht op het Sint Katelijneplein met de 50 foto’s uit de Spaanse Fotografie ©Firmin de Maître

Tot 30 oktober 2023 kon u in Brussel 50 historische foto’s van Spaanse makelij gaan bekijken, ter gelegenheid van het Spaans voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Indien u dit niet kon zien, stop maar met knarsetanden! Linx+ reporter Firmin heeft aan u gedacht en smokkelde dertien beelden in dit artikel.

We starten bij het uitbreken van de Burgeroorlog in 1936. De beelden die we daar te zien krijgen lijken wel een voorbode voor wat de rest van Europa vier jaar later te wachten stond. Daarna zien we in de tentoonstelling meer straatbeelden en reportagefoto’s opduiken en uiteindelijk wordt ook de sprong gewaagd naar het vastleggen van sociale situaties in het buitenland. Verder wordt er ook aandacht geschonken aan de vernieuwing in beeldvorming.

De grote en prachtig geprinte beelden waren opgehangen aan metalen constructies die een deel van het plein innamen. Ieder beeld ging vergezeld van een behoorlijke uitleg in vier verschillende talen en via QR-codes kon je nog meer informatie opvragen.

Begin van de Burgeroorlog, Barcelona 19 juli 1936, foto van Agustí Centelles. Drie agenten van de Stormtroepen richten, zich verschuilend achter een barricade van dode paarden, hun geweren op de rebellen.

©Firmin de Maître

Fotograaf Martín Santos Yubero toont een groep soldaten die poseren voor een straatfotograaf (1937). Dit was uiteraard goedkoper dan een studio opname maar werd door het straatdecor wel een onderdeel van de geschiedenis.

Che Guevara in Madrid 1959, foto van Cesar Lucas. Dit beeld belicht een bijzonder kort bezoek die minimale media aandacht kreeg maar later een document van grote waarde bleek.

Fotografe Christina García Rodero, lid van Magnum en winnaar van vele prijzen, maakte in opdracht van Artsen zonder Grenzen beelden van de burgeroorlog in Georgië. (circa 1995) We zien een moeder die afscheid neemt van haar zoontje.

13 juli 1977, Dag van Cortes Democraticas. Intrede van Dolores Ibarruri Gomez (la Pasionaria) en Rafael Alberti, beiden top van de Communistische partij, in het Congres. Een historisch beeld van de hand van Marisa Flórez, een van de eerste vrouwelijk politieke fotografen van Spanje.

Sfeerbeelden in Madrid (1990) door de gekende stadsfotograaf Luis Baylón. Luis maakt 2 beelden van een vrouw met behoorlijke wat tijd tussen de beide opnamen en ontdekte pas later dat hij twee keer dezelfde vrouw had gefotografeerd, en dat ze ondertussen de glimlach verloren had. Door de ringen rond haar vingers, die hij op de negatieven terugvond, herkende hij haar.

Een unieke foto van Oriol Maspons uit 1953. (tijdens het bewind van Franco) We zien een dame in bikini op Ibiza, en wij stellen ons vooral de vraag hoe zoiets zich toen verhield tot de toenmalige christelijke moraal. De burgerwachten op de achtergrond doen alvast alsof hun neus bloedt.

‘Jongen met een valies’ uit 1993 is een beeld van Juan Manuel Díaz Burgos, dat hij maakte in de Dominicaanse Republiek. Voor hem was het kind symbolisch onderweg naar een betere toekomst.

Fotograaf Chema Madoz laat in zijn oeuvre dingen zien met een andere betekenis. Dit beeld uit 1985 is één van zijn meest iconische foto’s. Het werd ontzaglijk veel gereproduceerd en geherinterpreteerd! Collega-fotograaf Helmut Newton zei na het zien van dit beeld dat hij nog nooit zo’n mooi naaktbeeld had gezien.

Fotografe Isabel Muñoz wil met haar werk bruggen slaan tussen kunst en politiek. Hier met een voor de hand liggend beeld “Khmer Dans” uit 1996 van een arm van de ballerina Piseth Pilika van het Koninklijk Ballet van Cambodja. Deze cultuur verdween door het Rode Khmer-regime en zij werd als minnares van de premier vermoord.

In juli 1965 kon de jonge fotojournaliste Joana Biarnés de Beatles benaderen in Madrid. De vrijheid waar de band voor stond werd in het Spanje van toen niet op prijs gesteld. Een ontspannen Paul McCartney, zoals u ziet, laat het allemaal niet aan zijn hart komen.

De Foto Iko Iko uit de serie Afronauts uit 2011 van Cristina de Middel maakte ze naar aanleiding van het Space Program van Zambia. Op artistieke wijze fotografeerde ze 12 ‘astronauten’ waarmee ze wilde aangeven dat deze droom moeilijk realiseerbaar leek en in sterk contrast staat met de ruimtevaartsontwikkelingen van Rusland en de Verenigde Staten.

Eindigen doen we met dit kort overzicht met een beeld van flanerende dames op de Gran Vía, Madrid in 1952 door fotograaf Francesc Catalá-Roca. Als straatfotograaf in de jaren ’50 vond die dat deze foto vrijheid en blijheid uitstraalde, en ongewoon aanvoelde in het Spanje van toen. Achteraf bleek dat de dames op weg waren naar de bioscoop. Onder de gefotografeerde dames zaten de moeder en tante van de fotograaf, zo blijkt hoe je een ‘spontane’ foto toch een beetje in scène kan zetten. In 2016 werd de foto terug in de belangstelling gebracht bij de 75^ste verjaardag Corte Inglés als een soort campagne beeld.