Genk Cité Koor

“We zijn allemaal kinderen van de migratie”

Met het project ‘Stiel, wij zijn de makers’ gaat Linx+ op zoek naar de mens als maker. We onderzoeken of maken ons fierder, sterker en gelukkiger maakt. In verschillende trajecten luisteren we naar makers en beleven we zelf wat maken met ons doet.

Wanneer we op een druilerige herfstavond toekomen in het lokaal waar de repetitie van het Genks Cité Koor zal doorgaan, worden we al snel ingepalmd door ongeëvenaarde Limburgse warmte en hartelijkheid. We hebben afgesproken met vier leden van het koor: Bernard, Diego, Lili en Marie. Wat volgt is een wervelwind aan verhalen vol passie.

Bernard: “Het Genks Cité Koor ontstond in de schoot van het Genks Cité Theater. In 1981 bracht buurtwerker (en later ook Europees parlementslid) Jef Ulburghs enkele vrouwenkoren en de bewoners van de wijk Zwartberg samen in de musical ‘Mijn keuze is gemaakt’. Het stuk lokte met de première een volle zaal en later werd het gezelschap nog op verschillende plaatsen uitgenodigd omdat ze een stevige boodschap hadden: ‘Mijn keuze is gemaakt, na de mijnsluiting sta ik aan de kant van de zwakkeren.’”

Lili: “Ik ben geboren in Genk, van Italiaanse afkomst en dochter van mijnwerkers. Ik vind het fijn dat ik bij het koor ben omdat we onze geschiedenis kennen en we zingen ook onze geschiedenis. Jef Ulburghs heeft ooit eens gezegd: wie zijn geschiedenis kent, kan geschiedenis maken. Da’s heel belangrijk, weten vanwaar ge komt en wie ge zijt.”

Die boodschap blijft ook vandaag nog overeind, je voelt het in elke vezel van het koor: solidariteit, zorgen voor elkaar, rekening houden met en er zijn voor elkaar zijn de basiswaarden van dit bonte gezelschap. En bont zijn ze zeker. Hoewel het merendeel van Italiaanse afkomst is, zijn ze er trots op leden te hebben die ook van Polen, Spanje, Portugal, Griekenland enz. komen.

Diego: “We proberen daar toch rekening mee te houden. Zo werden we eens uitgenodigd voor een optreden in Nieuwe Kempen waar een grote Turkse gemeenschap is. Toen dachten we: we moeten iemand vinden die ons een Turks liedje aanleert. We zijn via het Abrahamshuis in contact gekomen met een Turkse imam en muzikanten die ons in twee maanden tijd een liedje hebben aangeleerd. Toen we het in Nieuwe Kempen zongen kregen we complimenten van de mensen. Het deed hen plezier dat we ook in het Turks gezongen hadden. Daarom is dat internationale belangrijk voor mij, dat iedereen betrokken wordt. We zijn allemaal kinderen van de migratie.”
Bernard: “We zingen strijdliederen, Italiaanse volksliederen, internationale liederen en melodieën die de mensen aanspreken, om de mensen te betrekken. Na het theater zijn de meesten gebleven, we zijn blijven zingen, we hebben die gezamenlijke visie.”
Diego: “Hoewel we ook uitstappen doen, is zingen het belangrijkste. Achteraf kan je nog een pint drinken en je amuseren, maar je hebt ook een boodschap overgebracht: het mijnverleden niet vergeten, het migratieverleden niet vergeten. In plaats van te vergaderen kan je op een ludieke manier die boodschap overbrengen.”

Het lijflied van het Genk Cité Koor is ‘Limburg Mijnen van Steenkool’.

Marie: “Indertijd werd het lied ‘Les Corons’ vertaald naar ‘Limburg Mijnen van Steenkool’ voor onze voorstelling ‘Mijn keuze is gemaakt’. Nu we binnenkort in Seraing zingen, wagen we ons aan de oorspronkelijke Franse versie. Dat is niet altijd makkelijk, in het begin was het paniek: we gaan dat niet kunnen! Er zijn de pessimisten en de optimisten en na wat bekvechten vliegen we er toch in. Als het lukt, zoals nu, is de euforie groot en zijn we zo trots op onszelf!”
Lili: “Je voelt dat hoe weinig we ook repeteren, we aan het groeien zijn en we meer en meer optredens krijgen.”
Marie: “We worden al wat gedisciplineerder, maar eigenlijk zijn we een anarchistisch koor. Iedereen doet zijn goesting en af en toe zeggen we: komaan, we moeten op onze tanden bijten, een beetje streng zijn!”
Lili: “We leren ook veel bij van andere koren.”
Marie: “Ja, zo had er een koor ons gevraagd of we samen met hen konden zingen. We stonden in dezelfde zaal, zij aan de ene kant, wij aan de andere. We bedachten hoe we het gingen doen. We kwamen erop uit dat eerst zij een lied zouden zingen en dan wij. Oké, zij beginnen. Ze hadden een dirigent en allemaal dezelfde map en wij waren onder de indruk! ‘Wow amai! Kijk hoe gedisciplineerd die zijn!’ Toen wij moesten zingen, hadden we nog niet besloten welk lied we gingen kiezen. Iedereen keek achter zich: waar is mijn map? Welk lied gaan we zingen? We zagen het andere koor denken, waarmee gaan wij in zee?! Tot we begonnen te zingen: we stonden er! Ze vonden het prachtig! Sindsdien hebben we ook allemaal dezelfde mappen (lachen allebei).”

Het plezier van het zingen brengt mensen bij elkaar. Zingen jullie ook buiten het koor?

Diego: “Ik ben geen solo zanger. Ik zing voluit als ik mijn liederen goed ken en als ik met anderen kan zingen. Ik heb iemand naast mij die heel goed kan zingen en zijn toon kan houden. Ik heb daar af en toe moeite mee (lacht). Als ik een lied zing, laat ik me gaan, dan durf ik ook harder te zingen dan normaal, maar dat maakt me gelukkig.”
Bernard: “Ik ben geen goede zanger, maar ik kom graag hiernaartoe. Ik kan me daarin uitleven.”

Ook Lili en Marie genieten van het samen zingen in het koor.

Marie: “Je hebt mensen in het koor die zo enthousiast zijn dat ze beginnen zonder te wachten op de muziek. Eén daarvan is Lili en haar zus Dani, die twee zijn altijd superenthousiast en dat is leuk (lacht).”
Lili: “Omdat ik klein ben, sta ik altijd op de eerste rij. Dat vind ik niet zo leuk. Ik sta liever vanachter, als er dan iets misloopt merk je dat minder (lacht).”
Lili: “We zingen ook regelmatig samen met andere koren. Zo zongen we eens met de Heivinken elk na elkaar een nummer. Plots zag ik in de zaal een vrouw die bij mij vroeger op school gezeten had. Toen ik buiten kwam, verschoot ik mij een bult: ze was aan het wenen! Ik vroeg: wat is er aan de hand? ‘Je hebt zo mooi gezongen! Over ons!’ Dat was fantastisch!”
Lili: “Samen zingen met een ander koor na een optreden is ook echt geweldig. Met de Italiaanse bergkoren in Trento waar ik vandaan kwam, gebeurde dat ook. Na het optreden komen ze allemaal samen om uit volle borst te zingen! Iedereen zingt dan mee. Als je het alleen moet doen gaat dat niet, maar samen lukt dat wel! Dat is fantastisch!”

Karen Dick en Carla Verdingh
Foto’s: Wim Lahou & Karen Dick