Fotograaf in de kijker: Filip Claus
OOGST – 40 jaar Fotojournalistiek van Filip Claus
In de Sint-Pietersabdij, één van de Gentse Historische Huizen, is tot zondag 20 augustus 2023 het beste uit 40 jaar journalistieke fotowerk van Filip Claus te zien. Hij noemt het zelf “OOGST”. Filip was in deze 40 jaar een van de meest maniakale beeldenmakers, zowel wat de compositie, belichting en afwerking betrof. Hij kreeg hier dan ook terecht veel prijzen voor.
We ontmoeten hem een dag voor de opening, een tikkeltje verward tussen de twee zalen zoekend naar de in- en uitgang. De richting aanwijzers moesten nog geplaatst worden. Hij glimlacht omdat hij ziet dat alles prima is opgehangen. We hebben het met hem over zijn tentoonstelling en de toekomst van de fotojournalistiek.
“Ik was eigenlijk een straatfotograaf.”
“Ik ben in Gent begonnen op de redactie van De Morgen in de Bagattenstraat (1982). Eerst als freelancer met honger naar nieuwsbeelden werkend in mijn primitieve donkere kamer of beter gezegd in een soort tent. Ik wilde altijd het beste uit mezelf halen. Later zijn we met de redactie verhuisd en hadden we een ruimte waar ik samen met Patrick De Spiegelaere en anderen werkten. Van 1993 tot 2006 kwam ik in vaste dienst in de plaats van Patrick.
Ik wilde altijd aan echte fotojournalistiek doen met mijn beelden, meestal op vraag van een redactie. Ook bij het maken van portretten in diverse disciplines en in verschillende milieus als politiek, cultuur, sport en sociale omstandigheden stonde de mens steeds centraal in een context om over na te denken. Dat was mijn keuze. Ik was eigenlijk een straatfotograaf. Mijn portretten maakte ik veel op straat of in de leef- en werkruimte van het “model”. Ik maakte ze nooit in een studio of met bijkomende lichtbronnen zoals parapluflitsen.
“Deze tentoonstelling betekent voor mij het afsluiten van een periode.”
Het maken van deze tentoonstelling heeft veel van mij gevraagd. Ik heb al mijn negatieven stuk voor stuk doorgenomen en de beelden die hier hangen zijn opnieuw gescand en bewerkt. Uiteindelijk werden er dat 115. Twee jaar heeft me dat gekost! Ik ben blij dat ik met de dienst “Historische Huizen” heb kunnen samenwerken en nu ruimte kreeg om die overzichtsexpo te brengen.
Deze tentoonstelling betekent voor mij het afsluiten van een periode. Ik stel me zelf de vraag: “Ga ik nog verder fotograferen of niet?”. Ik weet het nog niet. Wat mijn archief betreft zou het AMSAB, het Instituut voor Sociale Geschiedenis, interesse hebben in een tentoonstelling over mijn periode bij De Morgen.
“De echte fotojournalisten zijn een uitstervend ras.”
En wat de toekomst van de persfotografie betreft: het ziet er niet goed uit naar mijn mening. Er zijn bijna geen grote kanalen meer om kwaliteitsfotografie in series te publiceren. In het digitale aanbod is kwaliteit niet primordiaal. Tijdschriften en kwaliteitskranten, bij ons De Morgen en De Standaard voor wat beeldcultuur betreft, bouwen hun papieren uitgaven af.
Bij de populaire kranten moet iedereen zoveel mogelijk alles doen: van het interview tot het maken van foto’s en/of een bewegend beeld. De echte fotojournalisten zijn een uitstervend ras en voor gevaarlijk reportage werk zijn er nog weinig kandidaten. Als het gaat over wat er in de actualiteit gebeurt – zoals aanslagen, ongevallen en ander onheil – is de burger(journalist) er vaak als eerste bij om foto’s en filmpjes te maken. De echte fotojournalisten komen in het beste geval op de tweede plaats. Daarbij is het werkmateriaal zeer kostelijk geworden voor een freelancer.
Het papier wordt ondertussen ook verschrikkelijk duur. De papierfabrieken in Finland gaan over kop omdat er geen papier meer gevraagd wordt. Enkel karton voor verpakkingen wordt nog geproduceerd. Ik ben daar in een dorp geweest met een fabriek zo groot als Volvo bij ons. De productiviteit is gestopt en het dorp loopt leeg. Dat kan geen 10 jaar meer duren voor de papieren uitgaven verdwijnen.”
Tot zover de visie van Filip Claus in verband met de toekomst van de fotojournalist. Zijn werk, kunnen we in volle glorie bewonderen in twee zalen in de Sint-Pietersabdij. Bovenaan zijn zwart-wit beelden voor het grootste gedeelte uit zijn periode bij De Morgen. Deze zijn vooral gesitueerd in België, maar ook in andere brandhaarden in de wereld.
Locatie : Sint Pietersabdij, Sint Pietersplein in Gent
Tot 20 augustus 2023.
Open van dinsdag t.e.m. zondag van 10 tot 18 uur.
Filip geeft er regelmatig rondleidingen. Inkom €10
Info & tickets: www.sintpietersabdijgent.be
(FDM)
-
overzicht van de tentoonsteling OOGST van Filip Claus ©Maîtrise
-
Filip Claus op stap tussen zijn foto’s in de tentoonstelling. De beelden zijn gemaaktbij verkiezingen in Egypte, CaÏro in 2012 ©Maîtrise
-
Filip Claus bij een van zijn bekroonde foto’s, terugkerende para’s uit Rwanda die terug hun gezin zien ©Maîtrise