In juli 2024 passeert onze Infrarood ijscokar jullie mailbox helaas niet. Daarom besloot Firmin jullie speciaal voor de juni-editie op twee recensies/ijsbollen te trakteren. Het ene smaakt naar geïmproviseerde steden in Californië en de ander naar het zomerarchief van Le Soir! Geniet eerst van ‘Outremonde’ en dan van ‘À l’eau ! À l’eau’.

“Outremonde”: de staat in de staat 

Tot 29 september 2024 loopt in het fotomuseum Charleroi de reportage ‘Outremonde’ van Laura Henno (1976). De titel knipoogt naar het Franse ‘autre monde’ (‘andere wereld’) en het boek van Don DeLillo. Het verbeeldt het leven in Slab City, een vrije zone ter grootte van een stad, pal in de Californische woestijn. Laura verblijft er sinds 2017 ieder jaar enkele maanden, maar voor vele gemarginaliseerde mensen is het al jaren hun enige thuis. Wij bevroegen haar uitgebreid over de veertig beelden die in het museum hangen.

Dag Laura! Waar gaat Outremonde over?

Laura: “Het is een bebouwde vlakte in de Californische woestijn, een verloren gelegen gebied op een vroegere militaire basis van mariniers. Een gigantisch oefenterrein van 256 hectare vol gebouwen, water, waterzuiveringsinstallaties, elektriciteit…  Alles wat een kamp nodig heeft. De naam verwijst een beetje naar een zone waar soldaten thuis waren. Dit soort terreinen zijn bedekt met betonnen platen (slabs) zodat de soldaten niet verzonken in het zand. De militairen trainden er vooral tijdens de Tweede Wereldoorlog. Daarna, in de jaren ’50, liep het hier snel leeg en werd de basis bijgevolg zo goed als volledig ontmanteld. Slab City is moeilijk te vinden en zo hebben de bewoners dat graag.”

Wie zijn de bewoners op deze verloren gelegen zandvlakte?

“Het is een gemeenschap vol vrijgevochten zielen, met een alternatieve levensstijl, die het niet zo hebben voor onze samenleving. De eerste bewoners waren veteranen uit verschillende Amerikaanse conflicten, gevolgd door zwervers die de koude winters willen overleven, mensen met een (verleden in) drugsverslaving, jonge hippies en mensen die niet gevonden willen worden! Vandaag de dag zie je ook anarchisten, kunstenaars, gepensioneerden en arme mensen terug.

Het groeide ook uit tot een soort parking voor afgedankte wagens en campers. De dichtste stad is San Diego (160 km) en de grens met Mexico ligt op 80 km, en door het woestijngebied schommelt de temperatuur tussen extreem hoge en lage waarden. Als je de verschillende seizoenen naast elkaar legt zie je ook de invloed daarvan op de bevolkingsaantallen, dat op een jaar kan groeien en krimpen tussen ongeveer tweehonderd en vierduizend.”

Hoe kan daar de bevolking leven zonder veel levensnoodzakelijk comfort?

“Niet iedereen die er woont leeft op of onder de armoede grens! Permanente bewoners kunnen financiële hulp krijgen van een federaal programma voor gehandicapten en mensen op pensioengerechtigde leeftijd. Ondertussen hebben generatoren, zonnepanelen en schoon water via betalende watertanks hun intrede gedaan. Donaties aan deze gemeenschap en zeker het (ramp?)toerisme creëren voor de mensen met een neus voor zaken toch wat financiële kansen.”

En hoe komt het dat je jaarlijks terugkeert voor dit project?

“Vanaf de eerste ontmoeting werd ik erg geraakt door de manier waarop mensen hier leven en hoever dat staat van de individualistische mentaliteit in de rest van de Verenigde Staten. Ze werkten samen aan een bibliotheek, een muziekpodium, internetcafé, hostel en zelfs een skatepark. Het helpt eveneens dat ik tijdens al die jaren ook vriendschappen heb opgebouwd.”

Bedankt Laura, en nog veel schoons gewenst in Slab City!

Firmins mening?

De meeste foto’s zijn analoog en portretteren de bewoners op de plek waar ze zich thuis voelen. Er zijn ook montages van videobeelden die ze daar in het kader van haar studie gemaakt heeft. Hoewel de locatie en de bewoners enorm interessant zijn, alsook er een sterk visueel verhaal is, mis ik in hun portretten soms wat emotie en een iets zorgvuldigere compositie.

(FDM)

Water hebben we de laatste tijd niet tekort!

De krant Le Soir heeft sinds vele jaren een overeenkomst met het fotomuseum Charleroi om bij iedere nieuwe reeks tentoonstellingen een eigen kleine bijdrage te leveren. In die ruimte exposeert kunstredacteur Jean-Marie Wylants meestal het werk van veelbelovende jonge fotografen. Dit keer heeft hij het uitzonderlijk over een andere bocht gegooid. Onder de noemer “À l’eau ! À l’eau” vlooide hij het oude fotoarchief van de krant uit om het over water te hebben.

Vroeger werden fotoarchieven gebruikt om gepaste foto’s en illustraties te vinden. Dit systeem werd afgeschaft in het digitale tijdperk en vervangen door de abonnementen die media bij grote persagentschappen bezitten, waardoor het nu in de Koninklijke Bibliotheek verblijft. Hoewel het hoofdthema ‘water’ is, koos hij voor nog twee kleinere thema’s.

Eerst en vooral de Ronde van Frankrijk, met beelden van renners die fietsbanden over de schouder dragen om eventuele herstellingen te bespoedigen. Het toont wielrennen voor de introductie van volgwagens en vrijwilligers die drinkbussen voorzien, een tijdperk waarin renners uit fonteinen dronken, geholpen werden door gulle omstaanders of zelfs dankzij de brandweer op enige verkoeling konden rekenen.

Het tweede luik betreft de eeuwige vakantieklassieker, het zomerstrand. In de jaren ’50 en ’60 komen de badpakken massaal op, volgens de archieven. Of lag dat vooral aan de blik van de mannelijke fotografen? Alle deze archieffoto’s, van beide thema’s, lopen mooi naast en door elkaar, zoals het beeld van een voetballende Eddy Merckx op het strand tijdens een rustdag in de Ronde van Frankrijk.

Wat opvalt na de reeks is het gebrek aan naamsvermelding bij veel beelden. Dat komt door het tijdsgebrek die ontstond tijdens het analoog ontwikkelen en versturen van foto’s. Ondanks dat er zeventig jaar na datum geen extra auteurs bekend raakten, zijn de rechten wel voorbehouden.

(FDM)