‘Surrealisme, pour ainsi dire…’: Een overzicht van de tentoonstelling in het Foto Museum Charleroi

Paul Nougé, le bras révélateur. Uit de reeks Subversion des Images 1929 – 1930. Privé collectie Musée de la Photographie Sabam Belgium 2024

In het Foto Museum van Charleroi kan je tot 26 januari 2025 een grote tentoonstelling bekijken, “Surréalisme, pour ainsi dire…”, gewijd aan de surrealistische fotografie. Deze werd samengesteld door directeur en kunsthistoricus Xavier Canonne, een autoriteit op het gebied van surrealisme. Voor je je naar het museum rept, fris nog even je geheugen op met dit overzichtsartikel!

Ontstaan in de literatuur van de jaren 1920, bereikte het surrealisme zijn hoogtepunt voor de Tweede Wereldoorlog. De beweging manifesteerde zich in schilderkunst, beeldhouwkunst en literatuur, met iconische namen als René Magritte en Paul Delvaux.  België speelde een belangrijke rol, niet alleen met deze schilders, maar ook met baanbrekende fotografen als Paul Nougé, Marcel Mariën, Léo Dohmen en Raoul Ubac. Internationaal werd Man Ray een sleutelfiguur in de promotie van surrealistische fotografie.

Raoul Ubac – Nébuleuse 1939. Gelatine zilverdruk Colectie Franse Gemeenschap van België Bewaard in het Musée de la photographie APC 22 048
Sabam
Belgium 2024

Traditioneel diende fotografie als middel om de werkelijkheid te registreren. De surrealistische fotografen daagden deze conventie uit. Geïnspireerd door de avant-garde experimenteerden ze met donkerekamertechnieken zoals solarisatie, fotogrammen, uitknippingen en overdrukken en met bewuste bewegingsonscherpte tijdens opnames en afdrukken.

Marcel Mariën, Muette et aveugle, me voici habillée des pensées que tu me prêtes. ca 1940-1945. Bewaard in het Musée de la photographie APC 18 414 ©Marcel Mariën, stichting
Sabam Belgium 2024

Collages en montages werden eveneens ingezet om de grenzen van het medium te verleggen en zich te positioneren naast modernistische stromingen in de beeldende kunst.  Deze experimenten werden gepromoot via publicaties in kunsttijdschriften en speciale edities.

Directeur Musée de la Photographie en kunsthistoricus Xavier Canonne, een autoriteit in het surrealisme, bij een uitvergroting van een legendarische foto van Albert Duverger, cineast en fotograaf van de films van Buñuel. Hier uit de film L’Age d’or. 1930 ©Maîtrise

Ook de filmwereld omarmde de surrealistische esthetiek.  De hoge productiekosten en de vaak controversiële inhoud beperkten echter het succes bij een breed publiek.  Uitzonderingen zijn de wereldbekende films “Un chien Andalou” en “L’Âge d’or” (1930), geregisseerd door Luis Buñuel en met Salvador Dalí (die echter slechts minimaal aan het script bijdroeg) als scenarioschrijver.  De Belgische bijdrage wordt verder geïllustreerd door Marcel Mariëns controversiële film “L’imitation du cinéma”, die invloed had op Jan Bucquoys “Camping Cosmos”.

Kijkkast met exemplaren van een nieuw maandblad “Variétés”, met veel aandacht voor de nieuwe fotografie tussen 1928 – 1930 ©Maitrise

Het Fotomuseum Charleroi bezit een enorm grote en waardevolle collectie van dat genre en presenteert die tijdens de tentoonstelling via twaalf thematisch geordende secties, waarbij de willekeur van de thema’s de inherent surrealistische aard van de tentoonstelling onderstreept. Het is een unieke gelegenheid om die speciale fotografische wereld eens samen te zien.

Kijkkast met exemplaren van een nieuw magazine “Minotaure”, met veel aandacht voor de nieuwe fotografie tussen 1928 – 1930. “Minotaure” verwees naar de figuur van de                     minotaurus uit de Griekse mythologie. Hij is een schepsel met de kop en de staart van een stier maar het lichaam van een man. (surréalisme) ©Maitrise

(FDM)


FotoMuseum Charleroi

Paul Pasturlaan, 11

6032 Charleroi

Dinsdag tot vrijdag  9u tot 17u.

Zaterdag en zondag  10u tot 18u.