‘A Partir d’Elle’ in Fondation A Stichting
Tot 18 mei 2025 tonen 16 kunstenaars, fotografen en filmmakers in de Fondation A Stichting te Brussel (Vorst) beelden over hun moeder. De moederfiguur is door de eeuwen heen altijd een belangrijk motief geweest. Daarom wil men nu via deze tentoonstelling op zoek gaan naar identiteit en de sporen van de afstamming eens van naderbij bekijken. Men koos voor de sobere titel ‘A partir d’elle. Kunstenaars en hun moeder’. Firmin ging alvast op verkenning.
Sinds de uitvinding van de fotografie (1839) en de verdere ontwikkeling ervan was het belangrijkste portret van een moeder de afbeelding van Maria, de moeder van Jezus, al dan niet met kind.
Die afbeelding, geschilderd of gedrukt, kon vanaf dan, stilaan ook in de vorm van een foto bestaan. Vanaf eind 1800 en later zien we afbeeldingen van gezinnen, dikwijls met de moeder in de hoofdrol, omringd door haar kroost. Nog recenter zien we beelden van de kinderen, van de eerste stapjes, de eerste schooldag, maar ook latere mijlpalen zoals huwelijken, feesten, op vakantie enzovoort. Zoals curator Julie Héraut benadrukt is de moederfiguur vaak een eerste spiegel van onszelf, en omgekeerd zijn we tenslotte een enorm stuk van haarzelf.
Hierbij enkele impressies zien van werken uit die tentoonstelling met commentaar.
Foto 1
De Engelse fotograaf Paul Graham stelt tussen 2018 en 2019 zijn camera op in de kamer waar zijn moeder haar laatste jaren doorbrengt. Het levert discrete opnamen op van zijn moeder die meestal met gesloten ogen leeft. Graham verteld zelf “Het enige geluid in de kamer was het tikken van de klok en de wind die we buiten hoorden, het was voor mij een contemplatief proces van stilte en waarnemen. En ik keek steeds vanuit hetzelfde standpunt toe, het enige dat wijzigde waren haar bloesjes en pulletjes. Ik zocht naar een manier om het uitrekken van de tijd weer te geven, terwijl de banden langzaam ontrafelden rondom ons en we daar toch zaten.
Foto 2
Uit de reeks “Foto-Gedicht-Actie” , ‘Spaghetti alla Puttanesca’, of ‘spaghetti gemaakt door dames van de nacht’. Een foto van de Italiaanse kunstenares Anna Maria Maiolino waarin ze via een pastadraad de generaties met elkaar wilde verbinden. (werk uit 1976)
Foto 3
De inkom van de Fondation A Stichting is versierd met een groot beeld van Dirk Braeckman uit 1988. In zijn eigen stijl brengt hij een zelfportret met op zijn schoot een foto van zijn moeder, getiteld “Een deel van haar “
Foto 4
Tenslotte een video werk van de Ijslandse kunstenaar Ragnar Kjartansson “Me and My Mother”, waarin – je raadt het al – hij en zijn moeder voor een vaste camera staan. Gedurende twintig minuten spuwt zijn moeder op hem, zonder woorden en met amper gebaren. Na een gevoel van onbehagen ontstaat een vorm van medeplichtigheid en zelfs gedeelde ‘vreugde’ rond de voorstelling van Moeder-Zoon. Dit is een langlopend project dat startte in 2000 en nog steeds loopt. Om de vijf jaar doen ze de sessie over, en dat willen ze blijven doen tot een van hen overlijdt. De moeder, Guðrún Ásmundsdóttir, is een gekende Ijslandse actrice en speelt inderdaad een bijzondere rol in dit moeder-zoon verhaal.
Foto’s en tekst door Firmin De Maître
Fondation A Stichting
Van Volxemlaan 304
1190 Vorst.
Open van donderdag tot zondag 13u – 18u.